سوالات متداول

Human leukocyte antigen- HLA به بررسی ژن‌های مربوط به مجموعه‌ای از پروتئین‌های موجود بر روی سلول‌های بدن از جمله گلبول‌های سفید اطلاق می‌شود که در هنگام اهدای بافت و عضو، نیاز به سازگاری این ژن‌ها بین اهدا کننده و گیرنده وجود دارد. همانطور که هنگام اهدای خون نیاز به تطابق گروه خونی دهنده و گیرنده خون وجود دارد، هنگام اهدای هر بافت یا عضو نیز باید تطابق و سازگاری HLA بین دهنده و گیرنده وجود داشته باشد تا بدن فرد گیرنده این پیوند را بپذیرد.

شما با اهدای داوطلبانه نمونه سلول‌های بنیادی، می‌توانید در صورت سازگاری نمونه HLA، به درمان به کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرطان و سایر بیماری‌های بدخیم و غیر بدخیم که درمان آنها با پیوند سلول‌های بنیادی امکان‌پذیر است، کمک کنید.

پس از دریافت نمونه بزاق فرد داوطلب، آزمایش تعیین HLA بر روی نمونه انجام می‌شود. این اطلاعات در مرکز پذیره‌نویسی ثبت و محفوظ می‌گردد و متناسب با تقاضای فرد نیازمند پیوند، اطلاعات ثبت شده بررسی می‌شوند تا در صورت امکان مورد مشابه در سامانه یافت شود.

نمونه‌گیری جهت تعیین HLA فقط از طریق بزاق صورت می‌گیرد و در صورت نیاز به تجدید آزمایش هماهنگی جهت تکرار نمونه‌گیری صورت می‌پذیرد. لازم به ذکر است، بیمارستان محک اولین مرکز در ایران است که تعیین HLA را از طریق نمونه بزاق به ثبت می‌رساند.

زمان لازم برای ثبت‌نام و دریافت نمونه کمتر از نیم ساعت است. مراحل ثبت‌نام و دریافت نمونه به این صورت است که در ابتدا توضیحاتی در خصوص پروژه به داوطلبان ارائه می‌شود. سپس از ایشان درخواست می‌شود که رضایت‌نامه جهت عضویت را امضا کرده و پرسشنامه‌‎ای را تکمیل نمایند که شامل سوالاتی درباره اطلاعات فردی و سابقه مصرف دارو و یا ابتلا به بیماری‌ها است. در مرحله آخر نمونه بزاق از داوطلبان گرفته می‌شود.

پس از مشخص شدن سازگاری HLA میان فرد داوطلب اهدا و بیمار نیازمند، با داوطلب تماس گرفته می‌شود و این موضوع به اطلاع وی می‌رسد. در فرآیند اهدا، از سلول بنیادی خون محیطی فرد داوطلب استفاده می‌شود. در ابتدای این فرآیند، به مدت ۳ تا ۵ روز تزریق زیرجلدی (مشابه واکسن) برای تحریک سلول‌های بنیادی مغز استخوان در فرد داوطلب صورت می‌گیرد که از این طریق تعدادی از سلول‌های بنیادی وارد خون محیطی می‌شوند. لازم به ذکر است داوطلب اهدا باید مرکزی که فرد گیرنده بستری است حضور ‌یابد. سپس در یک فرآیند ۳ تا ۴ ساعته خون فرد داوطلب دریافت شده و در یک دستگاه حاوی ست یک بار مصرف وارد می‌شود، سلول‌های بنیادی از خون جدا شده و مابقی خون به فرد باز می‌گردد. به عبارتی در این فرآیند فرد تنها مقدار بسیار کمی خون خود را از دست می‌دهد.

همانطور که ممکن است افراد به داروهای مختلفی چون آسپرین حساسیت داشته باشند، ممکن است نسبت به این دارو نیز حساسیت نشان دهند. این عوارض ممکن است شامل تب، پا درد، علائم شبیه سرماخوردگی و… شود اما این عوارض به گونه‌ای نیست که زندگی فرد را مختل سازد. در برخی از افراد ممکن است این عوارض بروز نکند.

چنانچه به دنبال سازگاری HLA بین فرد اهداکننده و بیمار لازم باشد تا فرد اهداکننده در شهر دیگری حضور یابد، هزینه‌های مربوط به رفت و آمد، سکونت و خدمات رفاهی بر عهده مرکز درمانی است که در نظر دارد برای درمان بیمار خود از سلول‌های بنیادی خون‌ساز فرد اهداکننده استفاده نماید.

بله. ممکن است در صورت سازگاری HLA بین فرد اهداکننده با بیمار، فرد اهداکننده نیازمند سفر به شهرستان باشد. برای مثال فرد ممکن است ساکن تهران باشد و پس از مشخص شدن سازگاری با فردی در شیراز، برای انجام فرآیند پیوند به مدت یک هفته به این شهر سفر کند.

فرد داوطلب اهدا می‌تواند برای ثبت نمونه به محک مراجعه کند. علاوه بر این، این امکان وجود دارد که مصاحبه و نمونه‌گیری به صورت گروهی در فضاهای مشخصی چون ادارات، کارخانجات و دانشگاه‌ها انجام شده و سپس نمونه‌ها به محک منتقل شود. لازم به ذکر است در حال حاضر  امکان نمونه‌گیری از افراد ساکن تهران، کرج و شیراز فراهم است. شما می‌توانید برای ثبت نمونه به صورت گروهی با شماره ۲۳۵۰۱۱۳۲ تماس بگیرید.

در حال حاضر در این طرح امکان نمونه‌گیری از افراد ساکن تهران، کرج و شیراز فراهم است و در مراحل بعدی از افراد داوطلب ساکن شهرستان نیز برای ثبت‌نام در مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی دعوت به عمل خواهد آمد.

با توجه به بررسی‌های صورت گرفته، تاکنون عارضه‌ای پزشکی در خصوص عوارض پس از اهدای سلول‌های بنیادی از طریق خون محیطی گزارش نشده است.

خیر. این اقدام کاملا به صورت داوطلبانه و با تمایل شخصی فرد اهداکننده در کلیه مراکز پیوند انجام می‌شود و بابت این اقدام هزینه‌ای به افراد پرداخت نمی‌شود. اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز روش جدید مشارکت به منظور حمایت از کودکان مبتلا به سرطان و توسعه ظرفیت‌های مدنی جامعه ایران است.

هزینه ثبت‌نام و تعیین HLA حدود ۴۰۰ هزار تومان است. طی تفاهم‌نامه محک با گروه بهمن مقرر شد تا از طریق اختصاص مبلغی ثابت از فروش خودروهای شرکت‌های بهمن موتور و بهمن ‌دیزل و از محل عواید حاصل از آن، هزینه ثبت‌نام و تعیین HLA  پنج هزار داوطلب برای ایجاد مرکز اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون‌ساز با تمرکز بر درمان سرطان اطفال در محک تأمین ‌شود.

تخمین دقیق زمان برای انجام پیوند مشخص نیست و بستگی به سازگاری میان اهداکننده سلول‌های بنیادی و گیرنده دارد. این زمان ممکن است گاه بیش از ۱۰ سال به طول بیانجامد و یا هرگز انجام نگردد. ولی تا زمانی که فرد ثبت‌نام کننده شرایط اهدا را داشته باشد، می‌تواند به عنوان اهداکننده بالقوه شناخته شود.

بله. با توجه به اینکه اهدای سلول‌های بنیادی به صورت کاملا داوطلبانه صورت می‌گیرد، در کلیه مراحل تا قبل از شروع فرآیند پیوند فرد داوطلب می‌تواند اعلام انصراف نماید.

انجام پیوند می‌تواند فرصت دوباره زندگی به یک فرد باشد. در برخی بدخیمی‌ها‌، پیوند سلول‌های بنیادی می‌تواند خط اول درمان باشد. در برخی دیگر از بیماری‌ها، در صورتی که سایر درمان‌ها برای بهبودی بیمار پاسخگو نباشد، پزشک پیوند را توصیه می‌کند. در برخی بیماری‌های غیربدخیم مثل تالاسمی نیز پیوند یکی از موفق‌ترین راه‌های درمان است.

بله. از آنجایی که اطلاعات مربوط به فرد داوطلب اهدای سلول‌های بنیادی در بانک کشوری ثبت می‌شود، ممکن است HLA فرد با بیماران در سنین مختلف سازگاری داشته باشد.

به طور کلی مصرف دارو موجب اشکال در تعیین HLA فرد داوطلب نمی‌شود.

یک فرد در طول زندگی فقط یک بار می‌تواند اهداکننده سلول‌های بنیادی باشد.

بله. استفاده از لوازم آرایشی همانند رژلب، یا مصرف شکلات قبل از ثبت نمونه بزاق توصیه نمی‌شود. بهتر است فرد در حال ناشتا برای ثبت نمونه بزاق خود مراجعه نماید یا حداقل از نیم ساعت قبل چیزی نخورده باشد.

خیر. تعداد سلول‌های بنیادی در بدن فرد بسیار زیاد است و تعداد کمی از آنها به فرد گیرنده اهدا می‌شود لذا جای نگرانی نیست.

بند ناف مخزن مناسبی از سلول‌های بنیادی خون‌ساز است که ثبت نمونه آن در مؤسسه رویان صورت می‌گیرد. در صورت تشابه نمونه HLA بند ناف نوزاد با گیرنده و رضایت فرد صاحب بند ناف، اهدا می‌تواند از طریق بند ناف صورت گیرد.

خیر، مصرف سیگار مانعی برای ثبت‌نام در مرکز پذیره‌نویسی اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز نیست.

پس از مشخص شدن سازگاری میان HLA فرد گیرنده و اهدا کننده، مدت زمان آغاز مراحل تا پایان اهدای سلول‌های بنیادی یک هفته است.

خیر

خیر. مشخصات و اطلاعات فرد اهدا کننده و گیرنده در بانک سلولی محفوظ خواهد بود و آنها هیچ گاه اطلاعی از هویت یکدیگر نخواهند داشت.